Wiele kłopotów z uczeniem i zachowaniem wiąże się z zakłóconą percepcją. Trudności te dotyczyć mogą jednego lub kilku zmysłów, najważniejsze jednak jest prawidłowe funkcjonowanie wzroku i słuchu, gdyż są one najbliżej związane z funkcjami poznawczymi. Zakłócenia o charakterze mikrozaburzeń percepcji słuchowej objawiają się jako trudności: - w wyodrębnianiu dźwięków ze struktur złożonych (głosek i sylab ze słów, słów ze zdań), co bywa przyczyną niezrozumienia poleceń lub treści opowiadań oraz niepowodzeń w początkowej nauce czytania; - w różnicowaniu dźwięków mowy, co może powodować nieprawidłowe ich wybrzmiewanie, utrzymywanie się agramatyzmów i błędów w czytaniu; - w scalaniu dźwięków w złożone struktury, co wyraźnie występuje w czytaniu; - w koncentracji uwagi na bodźcach słuchowych, co bywa przyczyną znacznej męczliwości przy dłuższym słuchaniu, a co wtórnie nasila gorsze zapamiętywanie i rozumienie mowy.
Poziom rozwoju percepcji słuchowej w zasadniczy sposób decyduje o postępach w rozwoju mowy i nauki czytania.
ZALECANE ĆWICZENIA 1) słuchowa analiza podanego rytmu i ruchowe jego odtworzenie przez: wyklaskiwanie, wystukiwanie ołówkiem, pałeczką na bębenku; 2) porównywanie melodii znanych piosenek pod względem tempa, wysokości głosu; 3) różnicowanie dźwięków opartych na mowie ludzkiej z innymi dźwiękami dochodzącymi ze świata zewnętrznego; 4) różnicowanie dźwięków różnych instrumentów muzycznych; 5) różnicowanie tonów wysokich i niskich oraz tempa szybkiego i powolnego; 6) dzielenie zdań prostych na wyrazy; 7) porównywanie liczby wyrazów w zdaniach; 8) dzielenie wyrazów na sylaby i synteza tych sylab; 9) określenie długości wyrazów na podstawie ilości sylab; 10) tworzenie wyrazów z sylab; 11) słuchowe wydzielanie sylab i liczenie ich w wyrazach krótszych i dłuższych; 12) określanie pozycji sylab w wyrazie: w nagłosie, wygłosie, wydzielanie sylab środkowych; 13) wyszukiwanie podanych sylab w różnych wyrazach; 14) kończenie wyrazów zaczynających się daną sylabą; 15) tworzenie wyrazów przez dodawanie sylab początkowych do znanych sylab końcowych; 16) rozwiązywanie rebusów obrazkowych; 17) analiza i synteza głoskowa wyrazów (skojarzenie głoski ze znakiem graficznym- literą); 18) wyróżnianie i wybrzmiewanie samogłosek i spółgłosek w nagłosie (O-la, u-le, k-ot, s-en); 19) odróżnianie danych głosek od innych przez klaskanie, podskoki itp. gdy słyszy się daną głoskę; 20) słuchowe wyodrębnianie głoski początkowej w wyrazie; 21) rozpoznawanie obrazków i przedmiotów na podstawie podanej głoski końcowej ich nazw; 22) podawanie wyrazów kończących się daną głoską; 23) dobieranie par obrazków, w których nazwa jednego rozpoczyna się taką głoską, jaką kończy się nazwa drugiego (rak- kot- ton-nos) 24) wysłuchiwanie i wybrzmiewanie głosek w wygłosie; 25) wyodrębnianie środkowej głoski w wyrazach 26) tworzenie nowych wyrazów przez dodanie lub odjęcie głoski (np. as- las- lasy- asy- kasy); 27) ćwiczenie czytania sylab i wyrazów; 28) układanie napisów pod obrazkami; 29) przekształcanie wyrazów przez zmianę lub dostawienie sylab (ma- ma, ma- pa, ro-pa, ro- sa, bo-sa); 30) czytanie tekstów, dobieranie zdań do obrazków, porządkowanie zdań opisujących akcję całego obrazka.
Bibliografia: 1. M.Bogdanowicz, Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym, WsiP, W-wa, 1985r. 2. T. Danielewicz, A.Koźmińska, J.Magnuska, Pomoce terapeutyczne dla dzieci nerwicowych i dyslektycznych, PTHP, W-wa, 1974r. 3. G.Demelowa, Minimum logopedyczne dla nauczycieli przedszkola, WsiP, W-wa, 1979r. 4. T.Gąsowska, Z.Stepowska, Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu, WsiP, W-wa, 1978r. 5. E.Schopler, M.Lansing, L.Waters, Ćwiczenia edukacyjne dla dzieci autystycznych, SPOA, Gdańsk, 1983r.
mgr Genowefa Grzeszczuk Logopeda dyplomowany Szkoła Podstawowa nr 8 w Oławie |